Leeftijd 18 jaar en ouder
Diabetes type 1:
Bij diabetes type 1 maakt je alvleesklier geen insuline meer aan. Je moet zelf insuline toedienen met een pen of een pomp. Diabetes type 1 kun je niet voorkomen en niet genezen. Lees over wat diabetes type 1 is, wat wij voor je doen en wat je zelf kunt doen om meer grip te krijgen op je diabetes.
Ervaringsverhaal van Hester Visch
Mijn naam is Hester Visch en ik ben 19 jaar. Op 11 september 2020 werd bij mij ontdekt dat ik diabetes type 1 heb en dit zette mijn leven aardig op zijn kop. Mijn diagnose kwam totaal onverwachts en ik had wel eens van diabetes gehoord, maar ik had er eigenlijk niet echt verstand van. Ik ging 11 september voor een blaasontsteking naar de huisarts met het idee dat ik binnen 10 minuten weer in de auto naar huis zou zitten. Niks bleek minder waar, want ik werd ineens doorgestuurd naar de spoedeisende hulp. Ik had de laatste maanden wel wat last van klachten als: dorst, gewichtsverlies, geen energie en vermoeidheid, maar ik had overal wel een verklaring voor en ik had geen idee dat dit symptomen waren voor diabetes. Diezelfde middag stond ik buiten met een doosje vol pennen en uitlegfolders en was nog steeds in twijfel of dit echt niet mijn eigen schuld was. Van de een op de andere dag veranderde mijn leven compleet, zonder dat ik dit zag aankomen. Ik ging van zorgeloze student naar diabetespatiënt en kon mijn studieboeken inruilen voor insulinepennen. Ik ben druk bezig met fit worden, maar dat is soms best lastig met het coronavirus waar we ook nog eens te maken mee hebben. Voor mij heeft de term ‘het nieuwe normaal’ een extra grote betekenis gekregen.
Op de volgende website’s kun je info vinden over onderzoek en voorlichting (http://www.jdrf.nl). Ook hebben zij een duidelijke folder gemaakt over diabetes (https://www.jdrf.nl/wp-content/uploads/2017/05/Ik-heb-Type-1-Diabetes-en-nu.pdf)
Diabetes type 2:
Bij diabetes type 2 maakt je lichaam te weinig insuline aan of reageer je minder goed op insuline. Deze vorm van diabetes komt het meeste voor en komt voor bij alle leeftijden. Lees meer over wat diabetes type 2 is, hoe je zelf je bloedglucosewaarden kan verbeteren en wat wij doen om je te helpen
https://www.dvn.nl/wat-is-diabetes/type-2
Jongvolwassen
Als je 18+ bent, heb jij de regie in hoe je voor jezelf zorgt.
Wanneer je diabetes hebt, kan het zijn dat de rol van je ouders altijd wat groter blijft dan bij andere jongvolwassenen. Praat over hoe jij het fijn zou vinden.
JONG met diabetes is de jongerenafdeling van de DVN . https://www.dvn.nl/leven-met-diabetes/jongeren/jong-met-diabetes
Je vindt hier veel extra informatie over reizen, alcohol, relaties, drugs, gadgets, rijlessen, studentenleven, solliciteren, werken of een huis kopen? En dan vooral wat dat met je diabetes doet. Ook kun je er in contact komen met andere jongeren met diabetes.
Wat verandert er nog meer?
Dit is de leeftijd waarop jij de kinderzorg achter je laat en over gaat naar de volwassenzorg. Een nieuw behandelteam kan even spannend zijn. Geef jezelf de tijd om te wennen. Vertel je nieuwe team wat ze van jou moeten weten en hoe ze jou goed tot steun kunnen zijn.
In Nederland zijn verschillende ziekenhuizen die een transitie poli hebben ingericht die extra support bieden voor de jongeren vanaf 18. Omdat je juist nu wel wat extra steun kunt gebruiken bij alle verantwoordelijkheden die in deze fase al op je af komen.
In de blog van Donja over transitiepoli’s kun je hier meer over lezen: https://eendiabetes.nl/2018/03/01/van-kinderarts-naar-internist-de-transitiepoli-column-donja/
Je rijbewijs gaan halen?
Voor het halen van je rijbewijs moet je wat extra dingen regelen als je diabetes hebt. Begin daarmee dus op tijd. Zie voor de uitleg: https://www.jdrf.nl/type-1-diabetes-en-rijbewijs-halen/
https://www.dvn.nl/leven-met-diabetes/autorijden
Studeren en werken
Diabetes en werk kunnen goed samengaan, maar dat vraagt soms wel extra’s van je. Het is belangrijk goed voor jezelf te zorgen. Hoe beter je bloedsuikers gereguleerd zijn, hoe beter lekker studeren en werken lukt.
https://www.diabetestype1.nl/blogs/dagelijks-leven/121-studeren-met
https://www.diabetesfonds.nl/wat-we-doen/onderzoek/diabetes-en-werk
Verzekeringen, hypotheek etc.
Als je 18 wordt moet jij je eigen zorgverzekering afsluiten. Welke polis en aanvullende verzekering is goed voor jou en dekt de kosten die de diabetes met zich meebrengen is dan een belangrijke vraag.
Ook als je op kamers gaat en verzekeringen moet afsluiten of wanneer jij je eerste eigen huis gaat kopen en een hypotheek gaat afsluiten is het slim je goed te laten informeren. Vragen hierover kun je bij de DVN kwijt.
Ook zijn er verschillende organisaties die bemiddelen of helpen in het doolhof van verzekeringen en verklaringen. Intermediair voor Chronisch Zieken (ICZ) adviseert bijvoorbeeld bij het afsluiten van verzekeringen.
https://www.dvn.nl/leven-met-diabetes/verzekeren
Contact met anderen
Jong zijn én diabetes hebben kan een flinke uitdaging zijn. Als je jong bent heb je wel belangrijkere zaken aan je hoofd dan koolhydraten tellen, prikken, controleren en jezelf uit vervelende hypo’s eten. Het kan heel fijn zijn om eens met anderen te praten die precies weten hoe dit voelt omdat ze uit eigen ervaring spreken. Kijk eens op https://eendiabetes.nl/
Oppassen?
Mocht jij het wel zien zitten om met anderen met diabetes om te gaan, zou je er ook eens aan kunnen denken om een oppas of maatje te worden voor een jonger kind met diabetes. Via de stichting D-support kun je dit bijvoorbeeld regelen. Wil je meer weten? Neem dan contact met ze op of meld je aan via https://d-support.org/aanmelden-als-oppasser.
Leefstijl; wat is dat…?
Leefstijl is je manier van leven. Het gaat over eten, bewegen, ontspannen, drinken, roken, drugs. Wat moet je daarvan weten dat lees je hier
https://www.dvn.nl/leven-met-diabetes/gezonder-leven
Voeding
Nog niet zo lang geleden was suiker verboden voor mensen met diabetes. Gelukkig is dat niet meer zo. Als je diabetes hebt kun je net als ieder ander alles eten. Hier kun je daar veel meer over vinden: www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_voeding
Sporten
Sporten of lekker bewegen hoort er natuurlijk bij. Het is niet alleen leuk maar ook goed voor je lichaam. Ook als je diabetes hebt. Hoe voorkom je dan bijvoorbeeld een hypo, dat lees je hier: www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/sporten_diabetes
Op vakantie
Diabetes heb je altijd, ook als je op vakantie gaat. Een goede voorbereiding op je vakantie is hierbij belangrijk. Zo voorkom je verrassingen. Voor goede adviezen zie: https://www.dvn.nl/leven-met-diabetes/vakantie/voorbereiden
Op jouw vakantiebestemming kan het zijn dat, met name in het buitenland, het eten net iets anders gaat als thuis. Je eet niet helemaal op vaste tijden en sommige producten zijn anders als thuis.
Hieronder hebben we wat adviezen op een rijtje gezet voor de vakantie:
- Neem als je op vakantie gaat voor onderweg altijd iets te eten of te drinken mee. Zo kom je niet voor verassingen te staan als je bloedsuiker wat lager wordt. Neem niet alleen druivensuiker mee, maar ook verpakte koek, brood of fruit.
- Probeer het ritme van eten toch wat aan te houden. Eet zo veel mogelijk wel de 3 hoofdmaaltijden per dag.
- Als je andere producten eet dan thuis en weet je de koolhydraten niet, kijk dan of je het product toch kan vergelijken met een product waarvan je de koolhydraten wel weet.
- Zoek thuis alvast op hoe koolhydraten worden genoemd in het land van jouw vakantiebestemming. Zo kun je de koolhydraten op een buitenlandse verpakking wat makkelijker vinden.
Fijne vakantie!
Lief zijn voor je voeten
Diabetes doet wat met je bloedvaten. Vooral ook de kleine bloedvaatjes die in je voeten zitten. Dus goed voor je voeten zorgen is belangrijk. Voor tips zie:
https://www.dvn.nl/Portals/0/Downloads/Lijf%20en%20geest/9-tips-over-voetverzorging_DIABC_2015-5.pdf
www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_voeten
Alcohol, roken en drugs
Als je diabetes hebt, is de uitwerking van alcohol, drugs en roken op je lichaam anders dan bij iemand zonder deze aandoening. Alcohol heeft bijvoorbeeld effect op je bloedglucose. Als je diabetes hebt, is het gebruik van verdovende middelen extra risicovol en soms zelfs gevaarlijk. Welke effect het gebruik heeft hangt af van de soort middel.
Diabetes en alcohol
Alcohol geeft direct na het drinken meestal een verhoging van de bloedglucose. Ook kan het drankje veel koolhydraten bevatten, bijvoorbeeld bij breezers en mixdrankjes. Voor de koolhydraten moet je wel insuline spuiten of bolussen. Maar de alcohol in je drankje kan enige uren later nog een ernstige hypo veroorzaken.
Hoe zit dat? Dit komt omdat je lever alcohol verwerkt, maar ook de reserve-opslagplaats is van glucose. Als er geen alcohol in het spel is, zorgt je lever ervoor dat als je bloedglucosewaarde te laag is, er glucose uit die opslagplaats in je bloedbaan komt. Maar als je alcohol hebt gedronken, wordt die automatische toevoer van glucose geblokkeerd. Je kunt hierdoor een hypo krijgen. Doordat je lever lang bezig is (uren) om de alcohol af te breken, loop je de hele nacht risico op een hypo.
Na gebruik van alcohol is het effect van glucagon om de bloedglucose te verhogen ook nog eens minder sterk.
Als je (teveel) gedronken hebt, kan het zijn dat je een eventuele hypo niet voelt aankomen. Misschien vergeet je daardoor ook je bloedglucosewaarden te controleren of benodigde insuline te bolussen of te spuiten.
Misverstanden over alcoholgebruik en diabetes
Een veelvoorkomend misverstand is dat je je avondsnack kunt overslaan omdat er voldoende koolhydraten in de alcohol zitten. Dit is dus onjuist. Je bloedglucose gaat na het drinken van alcohol eerst een beetje omhoog, maar meestal daarna ook snel omlaag. Daarom moet je wat eten voor, tijdens en na het gebruik van alcohol. Houd wel rekening met eventuele koolhydraten in een mixdrankje!
Een ander misverstand is dat diabetes invloed heeft op de ademtest voor alcohol. Dat klopt niet. Er ontstaat een vervelende situatie als je op straat een hypo krijgt en danig in de war raakt. Als je dan de politie tegen het lijf loopt, zou deze wel eens kunnen denken dat je dronken bent. Zulke misverstanden kun je vermijden door steeds wat te eten als je alcohol drinkt en een diabetes identiteitskaart of Medical Alert penning (SOS-plaatje) bij je te dragen. Het is ook verstandig je vrienden te vertellen dat je diabetes hebt. Let erop dat zij weten wat zij in geval van nood moeten doen en waar ze je dextro kunnen vinden.
Een goede regel is: drink niet meer dan twee alcoholische consumpties per avond. De effecten blijven dan beperkt. En zorg dat je er ook wat bij eet.
Als je wat (te) veel gedronken hebt
Als je wat (te)veel gedronken hebt, zijn een aantal zaken belangrijk:
- Waarschuw altijd iemand (je ouders of een vriend) als je thuiskomt. Je kunt misschien niet meer helder denken en de juiste acties voor je bloedglucosecontrole nemen. Of je hebt iemands hulp nodig als je ’s nachts een ernstige hypo krijgt. Informeer iemand die weet wat te doen bij een hypo.
- Ga nooit meteen slapen, maar check eerst je bloedglucose. Je bloedglucose mag niet lager dan 10 mmol/l zijn als je gaat slapen.
- Eet direct voor je naar bed gaat iets extra’s dat langwerkende koolhydraten bevat, bijvoorbeeld chips, boterhammen en een glas melk.
- Neem een stevig ontbijt als je de volgende ochtend wakker wordt en controleer je bloedglucose in de loop van de dag.
10 regels over alcohol en diabetes op een rijtje
- Drink nooit alcohol zonder daarbij ook te eten.
- Drink met mate, 1 à 2 glazen, en alleen als je boven de 18 jaar bent.
- Drink niet vaker dan 2 keer in de week.
- Drink langzaam, bovengenoemde hoeveelheden verspreiden over 1½ à 2 uur.
- Vermijd drankjes met grote hoeveelheden suiker (zoals breezers).
- Houd, indien mogelijk, insuline en een bloedglucosemeter bij de hand.
- Controleer je bloedsuiker voordat je gaat slapen (mag niet lager dan 10 mmol/l zijn!).
- Zet eventueel je pomp op tijdelijk basaal.
- Eet iets voor je gaat slapen om een hypo in de nacht te voorkomen.
- Als je wilt uitslapen: zorg dat je bloedsuiker ’s morgens gecontroleerd wordt (door jezelf of een huisgenoot).
Meer hierover weten:
https://www.dvn.nl/leven-met-diabetes/voeding/alcohol
www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/alcohol
Diabetes en roken
Roken en diabetes gaan niet samen. Roken bij diabetes vermindert de levensverwachting met
minstens tien jaar.
Roken kan een stijging van je HbA1c veroorzaken. Daarmee stijgt je kans op complicaties.
Als je diabetes hebt, heb je een grotere kans op hart- en vaatziekten in de toekomst (zoals een hartinfarct en herseninfarct). Roken geeft een nog veel grotere kans op hart- en vaatziekten en ander complicaties, zoals nierproblemen, oogproblemen, voetproblemen en beenamputatie. Begin dus nooit met roken! Vind je dit moeilijk? Overleg dan met je diabetesteam over de mogelijkheden om hier wat aan te doen.https://www.diabetesfederatie.nl/jongerenmetdiabetes/roken-alcohol-en-drugs
www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/roken_diabetes
Diabetes en drugs
Er zijn verschillende soorten drugs. Allemaal hebben ze een effect op de hersenen en het lichaam. Als je drugs gebruikt, verandert dat dus zowel iets in je lichaam, als in je gedrag, emoties en je omgang met anderen.
In het algemeen wordt er onderscheid gemaakt tussen softdrugs en harddrugs. Softdrugs kunnen net zo schadelijk zijn als harddrugs, maar bij harddrugs is de kans op verslaving, misbruik en sociale problemen nog groter.
Een ander onderscheid is naar het effect dat de drugs op je hersenen en gedrag hebben.
Invloed van drugs op je bloedsuiker
Als je diabetes hebt, hebben drugs ook een effect op je bloedsuiker.
Na het gebruik van stimulerende drugs zoals cocaïne, speed, maar ook XTC, gedraagt je lichaam zich alsof er een enorme inspanning is geleverd. Er kan daarbij een forse ontregeling van je bloedsuikers plaatsvinden. Met alle gevolgen van dien. Zo kan bij het gebruik van cocaïne je bloedsuiker fors oplopen en zelfs verzuring (keto-acidose) optreden.
XTC en speed kunnen juist je glucosevoorraad snel opgebruiken en een hypo veroorzaken. Doordat je beneveld bent door de drugs is de kans groot dat je de hypo niet goed voelt en niet goed aanpakt.
Ook bij het gebruik van hasj en wiet kunnen er hypo’s optreden.
Dus:
Drugs gebruiken is sowieso geen aanrader, maar als je diabetes hebt geeft dat extra risico’s.
Meer hierover weten?
www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_drugs
Over seks en zo…
Verliefd worden, verkering krijgen, leren kennen en aangeven van je eigen wensen en grenzen in een relatie het hoort erbij en wordt belangrijker voor je.
Het is leuk, spannend maar ook vaak doodeng om verliefd te zijn. Ook kan je je zorgen maken over wat de ander van jouw lichaam zal vinden. En wat die ander van de diabetes vindt kan ook zo’n zorg in je hoofd zijn. Diabetes kan invloed hebben op je seksleven. Vrijen kan bijvoorbeeld energie vragen en heeft zo invloed op je bloedsuikers. En een insulinepomp kan in de weg zitten.
Veel jongeren vinden het lastig om over seksualiteit te praten . Heb je vragen, overwin je schaamte en stel ze. Dan kun je ontdekken dat er vaak een oplossing voor te vinden is.
www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_durex
Meer lezen
Op website van https://www.diabetestype1.nl/ zijn verschillende artikelen te lezen, speciaal gericht op jong volwassenen en diabetes.
Columns in DIABC door Stefanie Rondags (heeft Mody 3 diabetes) http://www.stefanierondags.nl/columns/
Diabetes een rugzak voor het leven – Jacqueline Putker . https://www.putkercoaching.nl/diabetes-een-rugzak-voor-het-leven/
Doe mij maar diabetes- Loes Heijmans-Beek.
www.mijntienerheeftdiabetes.nl